آینده سرزمین های اشغالی و سه سناریوی محتمل
نیک نیوز: دكتر كيومرث يزدان پناه درو با اشاره به بحران اخير در غزه خاطرنشان كرد: اين روزها اتفاق‌هاي بزرگ در سرزمين‌هاي اشغالي در حال وقوع است و براي جنگي كه براه افتاد مي‌توان سناريوهاي متفاوتي را در نظر گرفت.
وي با بيان اين‌كه در اين جنگ ممكن است همه چيز به نفع يك سوي جبهه جنگ و به ضرر تعيين كننده سوي ديگر جبهه جنگ تغيير كند، گفت: از يك طرف اسرائيل در اين جنگ سرنوشت ساز خود را محكوم به تغيير معادلات ژئواستراتژيك مي‌بيند تا براي هميشه از كابوس نيروهاي مقاومت بويژه حماس و حزب الله خلاص كند و بخوبي مي‌داند كه اگر به اين هدف نرسد روزگار بسيار سخت و نابود كننده‌اي را پيش رو خواهد داشت.
يزدان پناه درو ادامه كرد: اين جنگ خطرناك كه تقريبا تمام افكار عمومي را در سطح جهاني تحريك و به اشكال مختلف به خيابان‌ها كشيده، فعلا به گونه‌اي پيش مي‌رود كه هيچ كشوري به طور رسمي وارد جنگ نمي‌شود.
به گفته اين كارشناس حوزه روابط بين‌الملل، كشورهاي اسلامي در پنجاه سال اخير ثابت كرده‌اند، جرات تصميم گيري‌هاي راهبردي و بازدارنده را ندارند و مرعوب شرايط خاص خود شده اند و از اين‌رو بعيد است اراده‌اي در كشورهاي اسلامي شكل بگيرد كه اهميت عملياتي داشته باشد.
وی با بيان اين‌كه اين معركه با معركه‌هاي قبلي متفاوت بوده و يك طرف از دو طرف به احتمال زياد تسليم خواهد شد تصريح كرد: اسرائيل با در نظر داشتن اين مفروض كه حماس براي مدت طولاني جنگ سلاح در اختيار ندارد، در صدد برآمده تا كار حماس را يكسره كند.
استاد جغرافياي سياسي دانشگاه تهران بحران غزه را تحولات منطقه تاثيرگذار دانست و گفت: شايد اين جنگ معادله ژئوپليتيكي جنگ روسيه و اوكراين را هم بر هم بزند و اتفاقات ديگري در اين منطقه ملتهب و گرفتار در جنگي بي‌سرانجام رقم بزند.
وي با اشاره به ادعاهاي اسرائيلي‌ها مبني بر اين‌كه حماس نماينده مردم فلسطين نيست و از مردم غزه بعنوان سپر انساني استفاده مي‌كند تصریح كرد: اين ادعا زماني مي‌تواند به حقيقت نزديك باشد كه مردم ۲ميليون ۴۰۰ هزار نفري غزه، هيچ همكاري با حماس نداشته باشند. در حالي كه طي دو هفته اخير و شدت حملات بي‌رحمانه نيروي هوايي اسرائيل به غزه، و تهديد به اشغال زميني شمال نوار غزه از سوي ارتش اسرائيل، مردم اين منطقه همچنان خود را حامي حماس و گروه‌هاي مقاومت مي‌دانند.
يزدان پناه درو با سردرگمي اتاق فكر اسرائيلي درباره امكانات نظامي نيروهاي مقاومت گفت: آنها برغم ادعاهاي توخالي واقعا نمي‌دانند توان انساني و تسليحاتي حماس چقدر است؟ و به نظر اين بزرگترين معضل رژيم صهيونيستي است. اين سردرگمي عجيب عامل اصلي حملات كور و چشم بسته و از روي عصبانيت آنها به مناطق انساني بي‌دفاع در غزه است.
اين كارشناس حوزه روابط بين‌الملل درباره تبديل سرنوشت جنگ فعلي غزه به نبرد جنگ 33 روز را يكي از سناريوهاي محتمل براي بحران اخير سرزمين‌هاي اشغالي دانست و تاكيد كرد: در صورتي كه اين جنگ با شدت كشتار وسيع تر چيزي شبيه ساير درگيري‌هاي رسمي و تمام عيار گذشته باشد و بعد از مدتي با بي‌نتيجه ماندن اهداف جنگ و فشار افكار جهاني و نهادهاي بين‌المللي به آتش بسي تكراري ختم شود، در چنين حالتي، اسرائيل بيشترين خسارت ممكن را خواهند ديد و مجبور خواهند شد هزينه‌هاي سنگين تخريب مناطق درگير جنگ بويژه نوار غزه را هم بپردازند. همچنين تبعات طاقت فرساي ناشي از اين جنگ را بويژه در رابطه با عادي سازي كشورهاي عربي بويژه عربستان سعودي به جان بخرند و در يك سراشيبي كشنده نسبت به آينده مبهم خود قرار بگيرند.
يزدان پناه درو موضوع نابودي نيروهاي مقاومت در فلسطين را يكي ديگر از سناريوهاي محتمل در بحران اخير عنوان كرد و گفت: هدف اسرائيل اين است كه با پشتيباني بي‌سابقه آمريكا و كشورهاي موثر اروپايي عمليات نهايي را به منظور حذف كامل حماس از سرزمين‌هاي اشغالي انجام دهد و بعد از پاكسازي حماس و از بين بردن توان نظامي و سياسي اين گروه مبارز فلسطيني كه ريشه در اعماق باور فلسطيني‌ها براي آزادي سرزمين شان دارد، خود را براي پذيرش مفاد پيمان ۱۹۶۷ و به رسميت شناختن فلسطين مستقل با مرزهاي تعيين شده مطابق اين پيمان بپذيرد. اما شواهد عيني و دلايل ژئوپليتيكي، تحقق مفاد پيمان ۱۹۶۷ را كه اتفاقا مد نظر بسياري از كشورهاي عرب منطقه از جمله عربستان سعودي و مصر و الجزاير و... مي‌باشد؛ با توجه به ترس‌هاي ذاتي اسرائيلي‌ها بعيد مي‌سازد. زيرا اين مهم زماني محقق مي‌شود كه بيت المقدس و مسجد الاقصي به منطقه‌اي بي‌طرف و بين‌المللي تبديل شود.
استاد جغرافياي سياسي دانشگاه تهران با بيان اين‌كه اگر استراتژي حذف حماس در اين جنگ بسيار خشن و ويرانگر محقق نشود، زوال اسرائيل به شكل عجيبي رقم خواهد خورد تصريح كرد: كشوري كه با زرادخانه هسته‌اي و ارتشي مجهز به پيشرفته ترين سلاح‌هاي مدرن و حمايت بي‌سابقه حاميان غربي و همچنين سكوت هميشه آزار دهنده كشورهاي اسلامي، نتواند يك گروه چريكي با امكانات نظامي محدود را از بين ببرد، قطعا در برابر نيروهاي حرفه‌اي در جبهه حزب الله تسليم خواهد شد و ديگر اصلا نيازي به دخالت كشورهاي حامي مقاومت براي منزوي كردن اسرائيل در نقشه سياسي منطقه نيست.
وی یادآور شد: اين موضوع تجربه اثبات شده‌اي در افغانستان و ويتنام و عراق است كه برغم جنگ گسترده و پر هزينه آمريكا با اين گروه‌هاي جنگجو و مبارز مصمم، هرگز تسليم و نابودي در جبهه مقابل اتفاق نيفتاد.
يزدان پناه درو در پايان خاطرنشان كرد: صرف نظر از هر نتيجه‌اي كه در اين جنگ رقم بخورد، ذبح كردن كودكان معصوم غزه و قتل عام بي‌رحمانه مردم عادي در سرزمين‌هاي اشغالي لكه ننگي است بر دامن بشريت كه تاريخ آنرا همانند كشتار كودكان يمني و افغاني و عراقي فراموش نخواهد كرد.
دکتر کیومرث یزدان پناه درو
استاد جغرافیای سیاسی. دانشگاه تهران
نظر شما