پیشبینی وضعیت اقتصاد ایران پس از احیای برجام
نیک نیوز : یک اقتصاددان ریزش قیمت در بازار‌های مالی، افت ارزش صادرات کشور در سال آینده، امکان توسعه سرمایه‌گذاری‌های خارجی و برقراری روابط محدود بین بانکی را چهار سناریوی پیش روی اقتصاد ایران پس از احیای مجدد برجام عنوان کرد.
همزمان با روز‌های پایانی سال ۱۴۰۰ و شمارش معکوس برای به نتیجه رسیدن مذاکرات وین، این سوال در ذهن بسیاری از اقشار مختلف جامعه پدید می‌آید که پس از احیای مجدد برجام، اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۱ و یا حتی سال‌های آینده چه شرایط و تحولات را تجربه خواهد کرد؛ در حال حاضر پیشه پا افتاده‌ترین تحلیلی که از سوی آحاد مردم برای این اتفاق مطرح می‌شود، کاهش قیمت ارز در بازار است، اتفاقی که چندان هم در اقتصاد ایران از عنصر تازگی برخوردار نبوده و به طور دقیق باید یادآور شد که این امر از دی سال جاری تاکنون با ضرب آهنگی آهسته در حال انجام بوده است.
اقتصاددانی ۴ سناریو را پیش روی اقتصاد ایران در دوران پسا برجامی ترسیم کرده و در خصوص آن اظهار کرد: تاکنون در درون اقتصاد ایران شاهد اجرای سیاست‌های اصلاحی نیستیم، ولی آنچه که من، شما و یا حتی بخش عمده‌ای از توده مردم که با رسانه‌های جمعی ارتباط تنگاتنگی دارند، به خوبی می‌دانیم این است که مذاکرات وین به فاز نهایی خود نزدیک شده و در حال حاضر بخش عمده‌ای از اختلاف نظر‌های سیاسی حل و تنها چند مورد اندک وجود دارد که کماکان حل نشده باقی مانده است.
این اقتصاددان با بیان این که اخبار ضد و نقیضی از فرایند مذاکرات به محیط داخلی کشور مخابره می‌شود، گفت: مطمئنا هر چقدر که تیم مذاکره کننده به سمت حل اختلاف نظر‌ها نزدیک‌تر شود، به همان میزان انتظارات تورمی نیز در اقتصاد کشور فروکش می‌کند؛ با تدوام این فروکش شدن‌ها، طبیعتا دلار نیز در مسیر کاهنده‌ای حرکت خواهد کرد. طی یکی دو ماهه اخیر ریزش قیمت دلار از ۳۰ هزار تومان به ۲۵ هزار تومان از جمله نشان‌های مثبتی بوده است که از سوی تیم مذاکره کننده ایرانی به محیط داخلی کشور مخابره شده است.
سناریو نخست ریزش قیمت در بازار‌های مالی کشور
ایشان ریزش قیمت در بازار‌های دارایی کشور را نخستین سناریو پیش روی اقتصاد ایران پس از احیای برجام عنوان کرد و درباره آن گفت: درحال حاضر پیشبینی می‌شود که در صورت تحقق احیای مجدد برجام، دوشادوش بازار ارز، بازار‌هایی همچون طلا، مسکن و خودرو شاهد کاهش قیمت اندکی باشند.
وی تصریح کرد: با توجه به این امر تصورم بر این اصل استوار است که دلار در نقطه ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان به یک حالت تعادل خواهد رسید؛ در این میان فرضیه دیگری نیز درباره بازار ارز وجود دارد که قیمت دلار در یک دوره بسیار کوتاه و موقت به رقمی بالغ بر ۲۲ تا ۲۳ هزار توان نیز برسد، ولی باید یادآور شد که این رقم به هیچ وجه نمی‌توان یک شرایط با ثبات را برای این بازار محقق سازد.
این استاد دانشگاه رقم ۲۴ هزار تومان را نقطه تعادل بازار ارز عنوان کرد و پیرامون آن توضیح داد: مطمئنا در سال ۱۴۰۱ قیمت دلار از ۲۴ هزار تومان پایین‌تر نخواهد آمد چرا که در حال حاضر دولت نرخ تسعیر ارز در بودجه سال آینده را با عدد ۲۳ هزار تعیین و هدف گذاری کرده است و مضاف براین مسئله کاهش بیش از حدنرخ ارز از این رقم به نفع اقتصاد کشور هم نخواهد بود.
سناریو دوم احتمال افت صادرات کشور در سال ۱۴۰۱
ایشان در پاسخ به این سوال که در صورت کاهش قیمت ارز آیا امکان افت ارزش صادرات ایران در سال ۱۴۰۱ نیز وجود دارد یا خیر، گفت: محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی بخش عظیمی از کل حجم صادرات غیر نفتی کشور را به خود اختصاص داده‌اند؛ به نظر می‌رسد که در صورت رفع تحریم‌ها و کاهش قیمت ارز ما باید نظاره‌گر کاهش اندک ارزش صادرات و در عین حال افزایش صادرات وزنی کالا‌های غیر نفتی در سال آینده باشیم.
این اقتصاددان در تشریح استدلال خود عنوان کرد: البته باید این نکته را هم در نظر داشت که صادرات غیر نفتی صرفا تابع تحولات بازار ارز نیست بلکه در کنار این مولفه، فروش این محصولات تحت تاثیر قیمت جهانی نفت و مواد اولیه پتروشیمی هم قرار دارد؛ در حال حاضر آنچه که از وضعیت بازار جهان نفت پیداست، قیمت نفت و مشتقات در حال تجربه کردن روند صعودی در بازار‌های جهانی هستند لذا نباید انتظار داشت که صرفا با ریزش قیمت ارز صادرات کشور نیز متحمل یک شوک عظیمی در زمینه‌های درآمد‌های صادراتی شود.
سناریو سوم توسعه سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران
وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این با احیای مجدد برجام تمایل سرمایه‌گذاری کشور‌های بزرگ اقتصادی در پروژه‌های کلان اقتصادی کشور به چه نحوی رقم خواهد خورد، گفت: در حال حاضر نمی‌توان به این زودی‌ها شاهد گشایش قابل توجهی در بحث سرمایه‌گذاری‌های خارجی برای پروژه‌های کلان اقتصادی ایران باشیم؛ چرا که حتی خود برجام هم یک توافقنامه شکننده است.
ایشان در ادامه افزود: مادامی که توافقنامه‌ها و مذاکرات بین المللی حالتی پایدار به خود نگرفته باشند، نمی‌توان انتظار دگرگونی اساسی در بحث ورود سیل سرمایه‌های خارجی به کشور را داشت؛ توسعه سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران در صورتی امکان پذیر خواهد شد که نتیجه واصله از مذاکرات وین در وضعیت با ثباتی باشد نه یک وضعیت شکننده.
سناریو چهارم توسعه روابط بانکی در انتظار تصویب لوایح FATF
وی ایجاد تسهیل اندک در بخش روابط بین بانکی و دسترسی محدود سیستم بانکی ایران به دیگر بانک‌های جهان را از دیگر دستاورد‌های ابتدای احیای مجدد برجام عنوان کرد و در خصوص آن گفت: با وجود این امر باید این نکته را ابتداً یاد آورد شد که بخش عمده‌ای از مشکلات بانکی کشور مربوط به عدم تصویب لوایح سه گانه FATF از سوی ایران است که باعث شده محدودیت نظام بانکی کشور در تعامل با دیگر کشور‌ها شود.
ایشان در پایان تاکید کرد: متاسفانه ایران کماکان در لیست سیاه این سازمان قرار دارد، لذا در صورت احیای مجدد برجام نیز امکان دسترسی کامل به سیستم بانکی کشورمان به دیگر بانک‌های کشور‌های خارجی وجود نخواهد داشت، به همین جهت پس از احیای برجام دولت باید فکری برای رفع مشکلات ناشی از FATF کند.
نظر شما